Tiêu hóa là quá trình quan trọng để đảm bảo cung cấp chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về khái niệm tiêu hóa, các hình thức tiêu hóa ở động vật và một số bài tập trắc nghiệm liên quan.
Tiêu hóa là gì?
Tiêu hóa là quá trình biến đổi các chất dinh dưỡng trong thức ăn thành dạng đơn giản để cơ thể có thể hấp thụ. Động vật là sinh vật dị dưỡng, vì vậy chúng cần lấy các chất dinh dưỡng từ môi trường ngoài để sinh tồn và phát triển. Các chất dinh dưỡng phức tạp như protein, lipit và cácbohidrat trong thức ăn cần được biến đổi thành các chất đơn giản hơn thông qua quá trình tiêu hóa. Sau đó, các chất dinh dưỡng được hấp thụ và chuyển hóa trong tế bào cơ thể. Các sản phẩm phụ không cần thiết sẽ được thải ra ngoài thông qua hệ hô hấp và bài tiết.
Bạn đang xem: Tiêu Hóa: Cơ chế và Phân loại Tiêu Hóa ở Động Vật
Các hình thức tiêu hóa
Xem thêm : Ăn uống đúng cách trước và sau khi tập gym để tăng cơ giảm mỡ
Tiêu hóa ở động vật được chia thành hai hình thức chính:
Tiêu hóa nội bào
Tiêu hóa nội bào là quá trình xảy ra bên trong tế bào, nhờ vào các cơ chế không bào tiêu hóa. Trong các loài động vật chưa có cơ quan tiêu hóa, tiêu hóa xảy ra ngay bên trong tế bào. Quá trình tiêu hóa nội bào bao gồm các giai đoạn sau:
- Thức bào: Màng tế bào lõm vào bên trong và bao bọc thức ăn, tạo thành không bào tiêu hóa.
- Tiêu hóa: Lizoxom hợp nhất với không bào tiêu hóa, đưa các enzym tiêu hóa vào để phân tách các chất phức tạp thành các chất dinh dưỡng đơn giản.
- Hấp thụ: Chất dinh dưỡng đơn giản được hấp thụ vào tế bào chất, phần không tiêu hóa của thức ăn được đưa ra khỏi tế bào theo hình thức xuất bào.
Tiêu hóa ngoại bào
Tiêu hóa ngoại bào xảy ra bên ngoài tế bào, thông qua túi tiêu hóa hoặc ống tiêu hóa. Đối tượng của quá trình tiêu hóa ngoại bào là các loài ruột khoang và giun dẹp. Quá trình tiêu hóa trong túi tiêu hóa có các bước sau:
- Xúc tua: Thức ăn được xúc lấy từ môi trường bên ngoài vào túi tiêu hóa.
- Tiêu hóa ngoại bào: Enzym tiêu hóa được tiết ra bởi các tế bào tuyến trong túi tiêu hóa để phân tách thức ăn.
- Tiêu hóa nội bào: Thức ăn tiếp tục được tiêu hóa trong các tế bào trên thành túi tiêu hóa.
- Thải ra: Các chất không tiêu hóa sẽ được thải ra qua lỗ thông.
Tiêu hóa ở động vật có ống tiêu hóa
Xem thêm : Bí Quyết Dinh Dưỡng Tuyệt Vời Cho Bé Mẫu Giáo
Ở các loài động vật có xương sống, tiêu hóa thức ăn hoàn toàn thông qua ống tiêu hóa. Cơ quan này được cấu tạo từ nhiều phần khác nhau, bao gồm miệng, hầu, thực quản, dạ dày, ruột (ruột non và ruột già) và hậu môn. Trong quá trình này, tiêu hóa cơ học và hóa học là hai yếu tố quan trọng.
- Tiêu hóa cơ học: Thức ăn được tiêu hóa ngoại bào thông qua hoạt động cơ học như nghiền, co bóp của ống tiêu hóa.
- Tiêu hóa hóa học: Enzym trong dịch tiêu hóa giúp phân tách các chất phức tạp trong thức ăn thành chất dinh dưỡng đơn giản, có thể được hấp thụ vào máu.
- Các chất không được tiêu hóa sẽ được tạo thành phân và thải ra khỏi cơ thể.
Đặc điểm tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật
Tiêu hóa ở thú ăn thịt và thú ăn thực vật có những đặc điểm riêng. Dưới đây là một số đặc điểm tiêu hóa này:
| STT | Tên bộ phận | Thú ăn thịt | Thú ăn thực vật |
|---|---|---|---|
| 1 | Răng | – Răng cưa gặm để lấy thịt ra khỏi xương động vật. – Răng nanh cắm và giữ mồi. – Răng trước hàm và răng ăn thịt lớn có chức năng cắt thịt thành mảnh nhỏ. – Răng hàm ít được sử dụng, có kích thước nhỏ. |
– Răng nanh giống răng cửa. Khi ăn cỏ các răng này tì lên tấm sừng bên trên để giữ chặt cỏ. – Răng trước hàm và răng hàm phát triển có nhiều gờ cứng giúp nghiền nát cỏ. |
| 2 | Dạ dày | Dạ dày đơn, to. Thịt được tiêu hóa cơ học và hóa học giống như dạ dày người. | Dạ dày ở thỏ và ngựa là dạ dày đơn. Dạ dày ở trâu, bò gồm 4 túi. Thức ăn được đi theo chiều: miệng → dạ cỏ (lưu trữ và làm mềm thức ăn khô và chứa nhiều vi sinh vật lên men và tiêu hóa xenlulozo) → dạ tổ ong → miệng → dạ lá sách (hấp thu bớt nước) → dạ múi khế (tiết HCl và enzim pepsin thủy phân protein trong vi sinh vật và dạ cỏ). |
| 3 | Ruột non | Ruột non ở thú ăn thịt ngắn hơn nhiều so với thú ăn thực vật. Các chất dinh dưỡng được tiêu hóa và hấp thụ giống như ở người. | Dài vài chục mét, dài hơn rất nhiều so với ruột non của thú ăn thịt. Các chất dinh dưỡng được tiêu hóa và hấp thụ giống như ở người. |
| 4 | Manh tràng | Không phát triển và không đảm nhiệm chức năng tiêu hóa. | Rất phát triển, có nhiều vi sinh vật cộng sinh liên tục tiêu hóa xenlulozo và các chất dinh dưỡng trong tế bào thực vật. thành manh tràng hấp thụ các chất dinh dưỡng đơn giản. |
Bài tập trắc nghiệm về tiêu hóa ở động vật
Câu 1: Tiêu hóa là quá trình nào sau đây?
a) Biến đổi thức ăn thành dạng các hợp chất hữu cơ.
b) Tạo thành các hợp chất dinh dưỡng và năng lượng.
c) Tạo ra năng lượng và biến đổi thức ăn thành các chất dinh dưỡng.
d) Biến đổi các chất dinh dưỡng phức tạo có trong thức ăn thành các chất đơn giản mà cơ thể có thể hấp thụ được.
Câu 2: Tiêu hóa nội bào là gì?
a) Sự tiêu hóa diễn ra bên trong tế bào, thức ăn được tiêu hóa trong không bào tiêu hóa.
b) Sự tiêu hóa diễn ra bên ngoài tế bào.
c) Sự tiêu hóa diễn ra cả bên trong và bên ngoài tế bào.
d) Sự tiêu hóa thức ăn bên trong túi tiêu hóa.
Câu 3: Quá trình tiêu hoá ở loài động vật có ống tiêu hoá được mô tả như thế nào?
a) Thức ăn đi vào ống tiêu hoá được biến đổi cơ học trở thành chất đơn giản và được hấp thụ vào máu.
b) Thức ăn đi vào ống tiêu hoá được biến đổi cơ học và hoá học trở thành chất đơn giản và được hấp thụ vào máu.
c) Thức ăn đi vào ống tiêu hoá được biến đổi hoá học trở thành chất đơn giản và được hấp thụ vào máu.
d) Thức ăn đi vào ống tiêu hoá được biến đổi cơ học trở thành chất đơn giản và được hấp thụ vào mọi tế bào.
Câu 4: Sự tiến hoá của các hình thức tiêu hoá diễn ra theo thứ tự nào?
a) Tiêu hoá nội bào → Tiêu hoá nội bào kết hợp với tiêu hóa ngoại bào → tiêu hoá ngoại bào.
b) Tiêu hoá ngoại bào → Tiêu hoá nội bào kết hợp với tiêu hóa ngoại bào → tiêu hoá nội bào.
c) Tiêu hoá nội bào → tiêu hoá ngoại bào → Tiêu hoá nội bào kết hợp với tiêu hóa ngoại bào.
d) Tiêu hoá nội bào kết hợp với tiêu hóa ngoại bào → Tiêu hoá nội bào → tiêu hoá ngoại bào.
Câu 5: Thứ tự các cơ quan trong ống tiêu hóa của người là:
a) Miệng → ruột non → dạ dày → hầu → ruột già → hậu môn.
b) Miệng → thực quản → dạ dày → ruột non → ruột già → hậu môn.
c) Miệng → ruột non → thực quản → dạ dày → ruột già → hậu môn.
d) Miệng → dạ dày → ruột non → thực quản → ruột già → hậu môn.
Câu 6: Quá trình tiêu hoá ở loài động vật có túi tiêu hoá chủ yếu được mô tả như thế nào?
a) Thức ăn được tiêu hoá nội bào nhờ enzym thủy phân chất dinh dưỡng phức tạp thành chất đơn giản mà cơ thể có thể hấp thụ được.
b) Thức ăn được tiêu hoá ngoại bào nhờ sự co bóp của khoang túi biến đổi chất dinh dưỡng phức tạp thành chất đơn giản.
c) Thức ăn được tiêu hoá ngoại bào (nhờ enzym thuỷ phân được tiết ra bởi các tế bào tuyến trong khoang túi) và tiêu hóa nội bào.
d) Thức ăn được tiêu hoá ngoại bào nhờ các enzym thuỷ phân chất dinh dưỡng phức tạp bên khoang túi.
Câu 7: Quá trình tiêu hoá ở loài động vật chưa có cơ quan tiêu hoá chủ yếu được mô tả như thế nào?
a) Các enzym trong lizôxôm đi vào không bào tiêu hoá, thuỷ phân các chất hữu cơ có trong thức ăn thành các chất đơn giản mà cơ thể có khả năng hấp thụ được.
b) Các enzym trong riboxom đi vào không bào tiêu hoá, thuỷ phân các chất hữu cơ có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể có thể hấp thụ được.
c) Các enzym trong peroxixom đi vào không bào tiêu hoá, thuỷ phân các chất hữu cơ có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể có thể hấp thụ được.
d) Các enzym từ bộ máy gôngi đi vào không bào tiêu hoá, thuỷ phân các chất hữu cơ có trong thức ăn thành những chất đơn giản mà cơ thể có thể hấp thụ được.
Câu 8: Khi nói về quá trình tiêu hóa thức ăn ở động vật có túi tiêu hoá, phát biểu nào sau đây là đúng?
a) Thức ăn trong túi tiêu hoá chỉ được tiêu hóa về mặt cơ học.
b) Trong túi tiêu hoá, thức ăn chỉ được tiêu hóa về mặt hóa học.
c) Thức ăn được tiêu hóa ngoại bào nhờ enzym trong lizôxôm.
d) Thức ăn trong túi tiêu hoá vừa được tiêu hóa ngoại bào và vừa được tiêu hóa nội bào.
Câu 9: Ống tiêu hóa ở một số động vật giun đất, châu chấu và chim có cơ quan khác với ống tiêu hóa ở người là:
a) Diều, thực quản ở giun đất và côn trùng.
b) Diều, dạ dày cơ (mề) ở chim.
c) Diều, thực quản của giun đất và chim.
d) Diều ở giun đất và châu chấu; diều, dạ dày cơ (mề) ở chim.
Câu 10: Ý nào sau đây không chính xác về ưu điểm của túi tiêu hoá so với ống tiêu hoá?
a) Dịch tiêu hoá không bị hoà loãng.
b) Dịch tiêu hoá được hoà loãng.
c) Ống tiêu hoá được phân hoá thành các bộ phận khác nhau tạo cho sự chuyển hoá về mặt chức năng.
d) Kết hợp giữa tiêu hoá hoá học và tiêu hóa cơ học.
Hy vọng rằng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về quá trình tiêu hóa ở động vật và các hình thức tiêu hóa khác nhau. Hãy ôn tập kỹ để chuẩn bị cho kỳ thi sắp tới. Chúc bạn thành công!
Nguồn: https://yeuconthongthai.com.vn
Danh mục: Dinh dưỡng
