Dinh dưỡng Nitơ đóng vai trò rất quan trọng trong sự sinh trưởng và phát triển của cây cỏ. Nitơ là một nguyên tố dinh dưỡng thiết yếu, được cây hấp thụ từ môi trường dưới dạng NH4+ và NO3-. Trong cây, quá trình NO3- được khử thành NH4+.
1. Vai trò sinh lí của nguyên tố nitơ
- Vai trò chung của Nitơ: Đảm bảo cho cây sinh trưởng và phát triển tốt.
- Vai trò cấu trúc: Nitơ tham gia cấu tạo nên các phân tử protein, enzim, coenzym, axit nucleic, diệp lục, ATP. Nitơ cũng xuất hiện trong các chất điều hòa sinh trưởng của thực vật. Khi thiếu Nitơ, cây sẽ sinh trưởng kém và lá cây có màu vàng nhạt.
- Vai trò điều tiết: Nitơ tham gia điều tiết quá trình trao đổi chất trong thực vật và trạng thái ngậm nước của tế bào thực vật.
2. Quá trình đồng hóa Nitơ ở thực vật
Cây hấp thụ nguyên tố Nitơ dưới dạng NH4+ và NO3- từ đất. Nitơ trong các hợp chất hữu cơ cấu thành cơ thể thực vật chỉ có thể tồn tại được ở dạng khử. Do đó, cần có quá trình đồng hóa nitơ để cây có thể sử dụng được nitơ từ đất.
Bạn đang xem: Dinh dưỡng Nitơ ở thực vật: Vai trò quan trọng và câu hỏi trắc nghiệm
Quá trình đồng hóa nitơ trong mô thực vật gồm 2 quá trình chính: khử nitrat và đồng hóa amôn (NH4+) trong mô thực vật.
2.1. Quá trình khử nitrat
Quá trình chuyển hoá NO3- thành NH4+, có sự tham gia của các nguyên tố Mo và Fe. Quá trình khử nitrat được thực hiện ở mô rễ và mô lá theo sơ đồ: NO3- (nitrat) → NO2- (nitrit) → NH4+ (amoni). Các bước khử có sự tham gia của các enzim khử – reductaza.
2.2. Quá trình đồng hóa NH4+ trong mô thực vật
Xem thêm : Top 100+ món cháo dinh dưỡng cho bé ăn dặm tăng cân nhanh
Quá trình đồng hóa NH4+ diễn ra theo 3 con đường: Amin hóa trực tiếp các axit xêtônic, Chuyển vị amin và Hình thành amit. Quá trình hình thành amit có ý nghĩa sinh học quan trọng, giúp giải độc NH3 và là nguồn dự trữ NH3 cho quá trình tổng hợp axit amin.
3. Nguồn cung cấp Nitơ tự nhiên cho cây
Nitơ tồn tại chủ yếu trong không khí và trong đất. Cây không thể hấp thụ trực tiếp N2, cũng như NO và NO2 trong không khí là độc hại với thực vật. Nitơ trong đất tồn tại ở dạng nitơ vô cơ (nitơ khoáng) và nitơ hữu cơ (trong xác sinh vật). Rễ cây chỉ hấp thụ từ đất nitơ vô cơ ở dạng NH4+ và NO3-. Cây cũng được cung cấp nitơ từ các vi sinh vật trong đất.
4. Quá trình chuyển hóa Nitơ trong đất và cố định Nitơ
Quá trình chuyển hóa nitơ trong đất và quá trình cố định nitơ phân tử là hai quá trình quan trọng trong chu trình Nitơ.
4.1. Quá trình chuyển hóa nitơ trong đất
Cây không thể hấp thụ trực tiếp nitơ hữu cơ trong xác sinh vật. Nitơ trong xác sinh vật phải trải qua quá trình chuyển hóa thành NH4+ và NO3- do hoạt động của các vi sinh vật đất. Quá trình chuyển hóa nitơ hữu cơ trong đất thành dạng nitơ khoáng (NO3- và NH4+) gồm hai giai đoạn: quá trình amôn hóa và quá trình nitrat hóa.
4.2. Quá trình cố định nitơ phân tử
Xem thêm : Cạo gió khi mang thai: Liệu có an toàn không?
Quá trình cố định nitơ phân tử là quá trình liên kết N2 với H2 để tạo ra NH3. Quá trình này có thể xảy ra vật lý hóa học hoặc sinh học. Sự cố định nitơ sinh học được thực hiện bởi các vi khuẩn tự do và vi khuẩn cộng sinh cùng thực vật.
5. Phân bón và năng suất cây trồng
Bón phân là một yếu tố quan trọng trong việc đạt được năng suất cao trong trồng trọt. Việc bón phân hợp lý đòi hỏi phải chọn đúng loại, đủ số lượng và tỉ lệ các thành phần dinh dưỡng trong phân. Cũng cần phân bón thích hợp với giống, loài cây, thời kỳ sinh trưởng và điều kiện đất đai và thời tiết.
6. Một số câu hỏi trắc nghiệm về dinh dưỡng nitơ ở thực vật
Dưới đây là một số câu hỏi trắc nghiệm về dinh dưỡng nitơ ở thực vật:
Câu 1: Nguyên tố nitơ là thành phần có trong?
A. lipit
B. glucozo
C. prôtein và axit nucleic
D. xenlulozo
Câu 2: Cây hấp thụ được nitơ ở dạng nào sau đây?
A. N2+, NO3-
B. N2+, NH3+
C. NH4-, NO3+
D. NH4+, NO3-
Câu 3: Quá trình khử nitrat (NO3-) là quá trình chuyển hoá?
A. NO3- thành NH4+
B. NH4+ thành NO2-
C. NO3- thành NO2-
D. NO2- thành NO3-
Câu 4: Quá trình đồng hóa amôn (NH4+) có trong mô thực vật gồm bao nhiêu con đường?
A. 1 con đường – A min hóa
B. 3 con đường – A min hóa, chuyển vị A min, hình thành A mít
C. 2 con đường – A min hóa, chuyển vị A min
D. 1 con đường – Chuyển vị A min
Câu 5: Trong các nguồn nitơ dưới đây, đâu không phải là nguồn cung cấp nitơ tự nhiên cho cây?
A. Nitơ trong nước
B. Nitơ trong đất
C. Nitơ trong không khí
D. Nitơ trong xác động vật
Câu 6: Vai trò của nguyên tố Nitơ đối với thực vật là gì?
A. Nguyên tố Nitơ là thành phần của prôtêin và axit nuclêic
B. Đóng vai trò chủ yếu là giữ cân bằng nước và ion bên trong tế bào, hoạt hoá enzim, đóng – mở khí khổng
C. Thành phần trong cấu trúc của axit nuclêôtit, ATP, phôtpholipit, các côenzim; protein cần cho nở hoa, đậu quả, phát triển rễ
D. Thành phần có trong thành tế bào, màng tế bào, hoạt hoá enzim
Câu 7: Đâu không phải là nguồn cung cấp chính nitơ dạng nitrat và amôn cho cây?
A. Quá trình cố định nitơ bởi nhóm vi khuẩn tự do và cộng sinh, cùng với quá trình phân giải các nguồn nitơ hữu cơ trong xác sinh vật được thực hiện bởi các vi khuẩn trong đất.
B. Nguồn nitơ do con người trả lại cho môi trường đất sau mỗi vụ thu hoạch bằng các loại phân bón.
C. Nguồn nitơ trong tro tàn mà nham thạch do núi lửa phun.
D. Sự phóng điện từ sấm sét trong cơn giông đã oxi hoá N2 thành nitơ dạng nitrat (NO3-).
Câu 8: Điều kiện nào dưới đây là chưa đúng để quá trình cố định nitơ trong khí quyển xảy ra?
A. Thực hiện trong điều kiện hiếu khí (có oxi).
B. Có lực khử mạnh.
C. Được cung cấp năng lượng ATP.
D. Có sự tham gia hoạt động của enzim nitrogenaza.
Câu 9: Các loài thực vật chỉ có khả năng hấp thụ được dạng nitơ này ở trong đất qua hệ rễ là
A. amôn (NH4+).
B. nitrat (NO3-), amôn (NH4+).
C. nitơ tự do trong khí quyển (nitơ phân tử N2).
D. nitrat (NO3-).
Câu 10: Để nhận biết được chính xác nhất thời điểm cây cần được bón phân là căn cứ vào dấu hiệu bên ngoài của
A. hoa.
B. thân cây.
C. quả mới ra (quả non).
D. lá cây.
=> Đáp án: Câu 1: C, Câu 2: D, Câu 3: A, Câu 4: B, Câu 5: D, Câu 6: A, Câu 7: C, Câu 8: A, Câu 9: B, Câu 10: D
Dinh dưỡng Nitơ ở thực vật là một phần kiến thức quan trọng và có nhiều ứng dụng thực tế. Để ôn thi hiệu quả, hãy truy cập website Vuihoc.vn để đăng ký tài khoản hoặc liên hệ ngay tới trung tâm hỗ trợ của VUIHOC để ôn tập thêm kiến thức Sinh học.
Nguồn: https://yeuconthongthai.com.vn
Danh mục: Dinh dưỡng
