Dinh dưỡng nito ở thực vật: Những điều cần biết – Sinh học 11

Hầu hết chúng ta đều biết rằng cây cần nhiều chất dinh dưỡng để phát triển mạnh mẽ. Trên thực tế, một trong những chất dinh dưỡng quan trọng nhất mà cây cần là nito. Trên bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về nguồn cung cấp nito cho cây và quá trình chuyển hóa nito trong đất.

Nguồn cung cấp nito cho cây

Nito trong không khí

Nitơ tồn tại chủ yếu ở dạng nitơ phân tử trong không khí. Ngoài ra, còn tồn tại dạng NO và NO2. Tuy nhiên, cây không thể hấp thụ được nitơ phân tử trực tiếp. Chỉ khi các vi sinh vật chuyển hóa nitơ thành dạng NH4+ thì cây mới có thể sử dụng nó. Cần lưu ý rằng nitơ trong dạng NO và NO2 trong không khí có thể gây hại cho cây trồng.

Bạn đang xem: Dinh dưỡng nito ở thực vật: Những điều cần biết – Sinh học 11

Nito trong đất

Các muối nitrat, muối nitrit, muối amôn là các nguồn cung cấp nitơ khoáng trong đất. Ngoài ra, nito cũng tồn tại dưới dạng nitơ hữu cơ trong xác động vật và vi sinh vật. Cây hấp thụ nitơ khoáng trong đất dưới dạng NO3- và NH4+. Trong khi đó, cây không thể hấp thụ nitơ hữu cơ trực tiếp. Nhờ vi sinh vật biến đổi nito hữu cơ thành dạng NO3- và NH4+, cây mới có thể sử dụng được. NO3- thường bị rửa trôi xuống các lớp đất sâu bên dưới, trong khi NH4+ được giữ lại trên bề mặt đất nhờ các hạt keo đất tích điện âm.

Quá trình chuyển hóa nitơ trong đất và cố định nitơ

Quá trình chuyển hóa nitơ trong đất

Trong đất, nitơ hữu cơ từ xác sinh vật được chuyển hóa thành dạng nitơ khoáng (NO3- và NH4+) thông qua hai quá trình chính.

Xem thêm : 4 cách làm bơ cho bé ăn dặm ngon và bổ, giúp bé lớn khỏe, mẹ vui lòng

a) Quá trình amôn hóa: Các axit amin trong mùn, xác động vật, thực vật sẽ bị vi sinh vật (vi khuẩn amôn hóa) trong đất phân giải tạo thành NH4+. Quá trình amôn hóa diễn ra theo các bước sau:

• Chất hữu cơ trong đất -> RNH2 + CO2 + phụ phẩm
• RNH2 + H2O -> NH3 + ROH
• NH3 + H2O -> NH4+ + OH-

b) Quá trình nitrat hóa: Khí NH3 được tạo thành do vi sinh vật phân giải các hợp chất hữu cơ sẽ bị vi khuẩn nitrat hóa như Nitrosomonas oxy hóa thành HNO2 và Nitrosobacter tiếp tục oxi hóa HNO2 thành NO3-. Quá trình nitrat hóa diễn ra theo các bước sau:

• 2NH3 + 3O2 -> 2 HNO2 + H2O
• 2 HNO2 + O2 -> 2 HNO3

Quá trình cố định nitơ phân tử

Quá trình cố định nitơ là quá trình liên kết N2 với H2 để tạo thành NH3. Quá trình này có vai trò quan trọng trong việc bù đắp lượng nitơ mất do cây trồng sử dụng trong quá trình sinh trưởng và phát triển. Cố định nitơ phân tử có thể xảy ra thông qua hai con đường sau:

a) Con đường vật lý – hóa học: Xảy ra trong điều kiện có sấm sét, tia lửa điện.

b) Con đường sinh học: Có sự tham gia của vi sinh vật. Vi sinh vật cố định nitơ gồm hai nhóm:

• Nhóm VSV sống tự do: vi khuẩn lam, Azotobacter, Clotridium, Anabeana…
• Nhóm VSV sống cộng sinh với thực vật: Các vi khuẩn thuộc chi Rhizobium trong nốt sần cây họ Đậu, Anabeana azollae trong bèo hoa dâu…

Xem thêm : Suy dinh dưỡng ở trẻ em: Nguyên nhân, biểu hiện và chế độ ăn

Nhóm VSV này có enzim nitrogenaza có khả năng bẻ gãy liên kết 3 trong phân tử nitơ để tạo ra NH3. Trong điều kiện có nước, NH3 chuyển thành NH4+. Quá trình cố định nitơ này đóng vai trò quan trọng trong việc cải tạo đất nghèo dinh dưỡng. Mỗi năm, loại VSV cố định nitơ này có khả năng cung cấp khoảng 100 – 400 kg nitơ/ha.

Phân bón và năng suất cây trồng

Để đạt được năng suất tối ưu, việc sử dụng phân bón hợp lí rất quan trọng. Phân bón cần đúng loại, đủ số lượng, đúng tỉ lệ các thành phần dinh dưỡng và phù hợp với nhu cầu sinh trưởng của cây.

Có hai phương pháp chính để bón phân: qua rễ và qua lá. Khi bón phân qua rễ, cây hấp thụ ion khoáng từ đất. Khi bón phân qua lá, cây hấp thụ các ion qua khí khổng.

Lưu ý rằng việc sử dụng lượng phân bón dư thừa có thể làm xấu tính chất của đất và gây ô nhiễm môi trường nước. Do đó, việc sử dụng phân bón cần phải cân nhắc và hợp lí.

Với kiến thức về nguồn cung cấp nitơ cho cây, quá trình chuyển hóa nitơ trong đất và quá trình cố định nitơ, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của dinh dưỡng nito đối với cây trồng và cách sử dụng phân bón một cách hiệu quả.

Nguồn: https://yeuconthongthai.com.vn
Danh mục: Dinh dưỡng