Chế độ ăn dinh dưỡng trong điều trị bệnh thận mãn | Hữu nghị Đa khoa Nghệ An

Đào Như Quỳnh – Khoa Nội A-Lão khoa

Tầm quan trọng của dinh dưỡng đối với bệnh nhân suy thận

• Trong quá trình điều trị bệnh thận mãn, việc chú trọng đến dinh dưỡng là rất quan trọng. Chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ ngăn chặn tiến triển của bệnh, đồng thời đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất và năng lượng cho cuộc sống bình thường của người bệnh.

• Ngược lại, việc điều trị bệnh thận mãn tốt giúp cân bằng quá trình đồng hóa và dị hóa trong cơ thể, tránh các biến chứng của hội chứng ure máu cao, và giúp người bệnh có chế độ ăn không quá khắt khe. Mặc dù vấn đề này đã được biết từ lâu, nhưng việc cụ thể hóa chế độ ăn cho bệnh nhân suy thận vẫn đòi hỏi sự cố gắng từ bác sĩ và sự tuân thủ của bệnh nhân.

• Thống kê cho thấy có tới 44% bệnh nhân suy thận mãn chưa điều trị thay thế bị suy dinh dưỡng, và tỷ lệ này từ 18-80% đối với nhóm bệnh nhân đã điều trị thay thế.

Những nguyên tắc cơ bản:

Chế độ ăn cho người suy thận nghiêm ngặt tuỳ thuộc vào giai đoạn bệnh. Dưới đây là những nguyên tắc cơ bản cần nắm vững:

• Cung cấp đủ năng lượng nhưng giảm lượng protein, giảm chất béo còn khoảng 20% năng lượng.

• Giảm muối, giảm phốt pho, tăng canxi.

• Xem thêm : 14 Món Ăn Cho Bé 2 Tuổi Biếng Ăn: Thú Vị, Đa Dạng Và Dễ Chế Biến

  Ăn uống đủ các nhóm chất vitamin B, vitamin E và uống đủ nước.

• Cung cấp đủ dinh dưỡng và năng lượng: Người bệnh suy thận nên lựa chọn thực phẩm lành mạnh và kiểm soát khẩu phần ăn hàng ngày. Nên ăn chậm, nhai kỹ để dạ dày có thể tiêu hoá tốt. Nếu ăn quá nhanh, có thể ăn nhiều hơn cần thiết, gây áp lực cho thận.

• Cân đo lượng thực phẩm trước khi chế biến, nấu nướng để biết lượng calo nạp vào mỗi bữa. Thông tin dinh dưỡng trên nhãn hiệu thực phẩm cũng rất quan trọng. Người bệnh suy thận nên tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng để biết cân đối thực phẩm và các mẹo đo khẩu phần phù hợp.

• Hạn chế natri: Một trong những điều tốt nhất cho người bệnh suy thận là hạn chế lượng natri ăn vào. Không nên thêm muối vào thức ăn khi chế biến. Có thể thử kết hợp với các loại thảo mộc tươi, nước cốt chanh hoặc các loại gia vị không muối. Cẩn thận khi lựa chọn thực phẩm đóng hộp như thịt đóng hộp, rau củ đóng hộp.

• Hạn chế phốt pho và canxi: Bệnh nhân suy thận cần hạn chế thực phẩm chứa nhiều phốt pho, chỉ dùng trong khoảng từ 300 – 600mg/ngày. Thay vào đó, nên ăn các loại rau củ quả tươi, sạch, theo mùa vụ để hạn chế muối và dư lượng các chất bảo vệ thực vật.

• Giảm lượng kali hấp thụ: Nồng độ kali trong máu của người bệnh suy thận cần được giữ ở mức bình thường. Nên tránh ăn các loại trái cây, rau củ quả giàu kali như chuối, rau dền, dưa, cam, khoai tây,… Thay thế bằng các loại thực phẩm chứa lượng kali thấp như táo, dâu, việt quất, mâm xôi, thơm, súp lơ, bắp cải, khoai tây, rau chân vịt, ớt. Bác sĩ có thể cho người bệnh dùng một loại thuốc đặc biệt để giúp cơ thể thải thêm kali ra ngoài nếu suy thận ở giai đoạn III hoặc IV.

• Uống đủ nước: Cơ thể cần nước, nhưng người bệnh suy thận không nên uống quá nhiều nước. Uống quá nhiều nước sẽ khiến người bệnh tiểu nhiều hơn, gây mất ngủ. Lượng nước uống vào mỗi ngày cần được kiểm soát tuỳ thuộc vào giai đoạn bệnh thận và cách điều trị. Bạn có thể giảm lượng nước bằng cách hạn chế ăn canh, súp, kem, đá, thạch rau câu. Uống nước từng ngụm, từng cốc nhỏ để kiểm soát tốt lượng nước nạp vào cơ thể. Bạn cũng có thể điều chỉnh lượng nước uống dựa theo lượng nước tiểu trong 24 giờ và tình trạng phù, khó thở của cơ thể.

• Protein (đạm): Protein là một thành phần quan trọng trong cơ thể, giúp phát triển, tái tạo và khỏe mạnh. Lượng protein cần giảm phụ thuộc vào số lần lọc máu/tuần. Trong chế độ ăn cho người bệnh suy thận cấp, cần đảm bảo lượng protein dưới mức 0,6g/kg cân nặng/ngày, trung bình dưới 33g/ngày. Trong chế độ ăn cho người bệnh suy thận mãn, lượng protein từ 0,6 – 0,8g/kg cân nặng/ngày (dưới 44g/ngày). Lưu ý, lượng protein phụ thuộc vào kích thước cơ thể, mức độ hoạt động và mức độ bệnh lý. Có thể thay thế đạm động vật bằng các loại đạm thực vật như đậu nành, đậu xanh.

• Xem thêm : Những Thành Phần Dinh Dưỡng Chính Có Trong Rượu Vang: Bí Mật Được Tiết Lộ

  Chất béo: Thức ăn nhanh hoặc có nhiều dầu mỡ, đồ chiên xào sẽ chứa nhiều protein và dầu mỡ, gia tăng lượng muối vào cơ thể. Các loại thực phẩm chứa nhiều chất béo gây quá tải cho thận và làm tình trạng bệnh thêm xấu đi. Nên chế biến thức ăn dạng luộc, hấp tốt cho sức khỏe. Sử dụng chất béo lành mạnh như dầu oliu, dầu ngô, tránh sử dụng mỡ lợn, da gà.

Gợi ý thực đơn cho người suy thận với các bệnh kèm theo

• Suy thận kèm theo tiểu đường: Chọn các thực phẩm ít đường như khoai sọ, bún, bánh canh, bánh cuốn, khoai lang. Lưu ý chọn trái cây có chỉ số đường huyết thấp như táo, cam, quýt, bưởi, nhưng cần lưu ý hàm lượng kali trong từng loại thực phẩm.

• Bệnh nhân có kèm theo bệnh gút: Ăn uống đa dạng, đầy đủ và đúng liều chất đạm. Có thể lựa chọn đạm thực vật dễ tiêu hoá và calo thấp thay thế cho đạm động vật (thịt heo, thịt bò, gà, cá…).

• Bệnh nhân suy thận có rối loạn mỡ máu: Hạn chế ăn trứng gà, thịt đỏ.

• Bệnh nhân có loãng xương: Bổ sung canxi từ sữa ít đường hoặc không đường.

• Bệnh nhân suy thận chưa chạy thận nhân tạo: Sử dụng dầu thực vật như dầu mè, đậu nành, oliu để bổ sung chất béo.

• Với tất cả các bệnh nhân suy thận: Hạn chế sử dụng chất kích thích, rượu bia, đồ uống có cồn, nước ngọt, cà phê để tránh gánh nặng thêm cho thận.

Tuỳ theo giai đoạn suy thận (cấp hay mãn tính) và độ tuổi của bệnh nhân mà có chế độ dinh dưỡng phù hợp. Cần giữ cân nặng hợp lý, có chế độ ăn uống cân bằng, ít muối và chất béo, hạn chế thực phẩm chứa nhiều kali, phốt pho, protein. Kiểm soát huyết áp. Nghỉ ngơi, kết hợp tập luyện nhẹ nhàng, hợp lý để tránh mất sức và ngủ đủ giấc. Thói quen tốt sẽ hỗ trợ rất nhiều cho quá trình điều trị bệnh suy thận.

Nguồn: https://yeuconthongthai.com.vn
Danh mục: Dinh dưỡng