Chế Độ Ăn Dành Cho Người Bệnh Đái Tháo Đường: Cách Can Thiệp Vào Yếu Tố Nguy Cơ

Thống kê mới nhất từ Liên Đoàn Đái Tháo Đường Thế Giới (IDF) cho biết trên toàn cầu có đến 537 triệu người mắc bệnh đái tháo đường, tức là cứ 10 người lớn độ tuổi 20-79 tuổi thì có 1 người bị mắc bệnh này. Ở Việt Nam, dữ liệu từ Bộ Y Tế năm 2021 cho thấy khoảng 7,1% người trưởng thành, tương đương với gần 5 triệu người, bị mắc bệnh đái tháo đường.

Để giảm nguy cơ biến chứng và hạn chế tác động của bệnh, ngoài việc tuân thủ liệu pháp thuốc, chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát bệnh tiểu đường. Một chế độ ăn đảm bảo dinh dưỡng, cân đối và đặc biệt là ổn định đường huyết, có thể giúp người bệnh bảo vệ sức khỏe và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Chế Độ Ăn Đa Dạng

Một chế độ ăn cho người bệnh tiểu đường nên cung cấp đủ các chất cần thiết như: chất bột đường, chất đạm, chất béo, chất xơ và chất khoáng để duy trì sức khỏe. Trong chế độ này, nên ưu tiên thực phẩm ít tạo ra đường huyết như rau xanh, hoa quả không ngọt như táo, bưởi, ổi… và kết hợp với một lượng thích hợp thịt, cá, sữa. Lượng thức ăn cần dựa trên cân nặng và mức hoạt động thể lực của từng người. Một bữa ăn hỗn hợp gồm chất bột đường và nhiều chất xơ có tác dụng làm hạn chế tăng đường huyết sau khi ăn.

Nếu bạn thuộc nhóm công nhân nhẹ cân hoặc vừa, năng lượng cần cung cấp từ 30-35kcal/kg/ngày. Những người làm việc đòi hỏi sức lực mạnh cần ăn từ 35-40kcal/kg/ngày, còn những người thừa cân nên hạn chế từ 24-26kcal/kg/người. Theo Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia, tỷ lệ giữa các thành phần năng lượng trong bữa ăn hàng ngày của người bệnh tiểu đường được xác định như sau:

  • Protein: Nhu cầu đạm nên đạt 1-1,2g/kg/ngày đối với người lớn, tức là khoảng 15-20% năng lượng khẩu phần.
  • Chất béo: Tỷ lệ chất béo nên chiếm 25% tổng năng lượng khẩu phần và không nên vượt quá 30%. Hạn chế axit béo bão hòa giúp ổn định đường huyết và phòng ngừa xơ vữa động mạch.
  • Glucid: Tỷ lệ năng lượng do glucid cung cấp nên đạt từ 50-60% tổng năng lượng khẩu phần.

Những Thực Phẩm Người Bệnh Tiểu Đường Nên Ăn

Nhóm Đường Bột

Thực tế, chế độ ăn cho người bệnh tiểu đường không đòi hỏi hoàn toàn kiêng chế đường, bột. Vẫn có thể ăn các loại ngũ cốc nguyên hạt giàu vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe, đặc biệt là chất xơ giúp tiêu hóa tốt hơn và làm tăng đường huyết chậm hơn.

  • Nên ăn ngũ cốc nguyên hạt, đậu đỗ, gạo còn vỏ cám, rau củ… và chế biến bằng cách hấp, luộc, nướng, hạn chế rán, xào…
  • Hạn chế hoặc tránh ăn các loại bánh mì, bánh ngọt, mỳ, nui… Các loại củ như khoai sắn cũng cung cấp nhiều tinh bột, nên giảm hoặc cắt cơm nếu bạn ăn các loại này.

Nhóm Protein

Người bệnh tiểu đường nên tăng cường thực phẩm giàu protein. Thịt nạc chứa nhiều đạm và rất ít chất béo bão hòa, nên là lựa chọn tốt cho chế độ ăn của người bị tiểu đường.

  • Nên ăn cá, thịt nạc, thịt gia cầm bỏ da, thịt lọc bỏ mỡ… được chế biến đơn giản như hấp, luộc, áp chảo để giảm mỡ.
  • Hạn chế ăn các loại thịt nguội chế biến sẵn như xúc xích, lạp xưởng, thịt xông khói…

Nhóm Chất Béo

Chế độ ăn cho người bệnh đái tháo đường nên cung cấp đủ chất béo tốt để hạn chế cảm giác thèm ăn, giảm cân và điều chỉnh đường huyết.

  • Ưu tiên thực phẩm chứa chất béo không bão hòa như dầu đậu nành, vừng, hạnh nhân, dầu cá, mỡ cá, dầu olive…
  • Hạn chế các loại thực phẩm giàu cholesterol và chất béo như trứng, nội tạng động vật, thịt bò, thịt chó…

Nhóm Rau Và Chất Xơ

Người bệnh tiểu đường nên ăn nhiều rau hơn thông qua các phương pháp chế biến đơn giản như hấp, luộc, salad.

  • Nên ăn các loại rau xanh như cải bó xôi, cải xoăn, rau, măng tây…
  • Không nên hoặc hạn chế ăn các loại củ như củ cải đường, đậu hà lan…

Trái cây không chỉ cung cấp chất chống oxi hóa, vitamin, khoáng chất mà còn thay thế các món ngọt không tốt cho sức khỏe.

  • Nên ăn trái cây tươi như việt quất, cam, dâu tây, mâm xôi, táo, mơ, nho, dưa chuột…

Những Thức Ăn Cần Tránh

Người bệnh đái tháo đường nên hạn chế những thực phẩm tăng đường huyết như bánh kẹo ngọt, nước giải khát có đường, bánh mì, nhãn, vải, mít…

Hạn chế ăn protein có hại như thịt đóng hộp, thức ăn chế biến sẵn giàu đạm, muối và đường. Cũng như các loại trái cây đóng hộp cũng không tốt cho người bệnh tiểu đường.

Tránh thức ăn nhanh, gà rán, khoai tây chiên, thịt xông khói vì các loại này khiến đường huyết không ổn định.

Hạn chế ăn mỡ động vật, nội tạng động vật, các sản phẩm chế biến từ động vật (giò, chả, đồ ăn nhanh). Nên thay thế bằng dầu thực vật và ăn nhiều cá vì chúng cung cấp chất béo tốt cho cơ thể.

Hạn chế uống rượu, bia và giảm lượng muối tiêu thụ hàng ngày.

Áp dụng chế độ dinh dưỡng phù hợp và kết hợp với tập luyện thể dục sẽ giúp người bệnh tiểu đường duy trì đường huyết ổn định, giảm nguy cơ biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Avatar of Trịnh Ngọc Linh
Trịnh Ngọc Linh, tác giả đằng sau trang web Yeuconthongthai.com.vn, là người đam mê chia sẻ kiến thức sức khỏe, mẹ và con. Với trái tim yêu thương gia đình, Linh không chỉ là người viết bài mà còn là người mẹ tận tâm.

Related Posts

Mận khô và nước ép mận: Lợi ích sức khỏe và dinh dưỡng

Mận khô và nước ép mận không chỉ thơm ngon mà còn có rất nhiều lợi ích cho sức khỏe của chúng ta. Hãy cùng khám phá…

Bắp – Một Loại Thực Phẩm Dinh Dưỡng Với Bao Nhiêu Calo

Bắp là một loại ngũ cốc nguyên hạt được ưa chuộng trong thực đơn ăn uống lành mạnh. Nó không chỉ cung cấp nhiều chất xơ, vitamin…

Thực đơn 7 ngày trong tuần cho gia đình ĐẦY ĐỦ dinh dưỡng

Thực đơn 7 ngày cho gia đình: Giữ độ dinh dưỡng trong từng bữa ăn

Nếu gia đình bạn có nhiều thành viên, việc chuẩn bị thực đơn hàng ngày có thể tốn nhiều thời gian và công sức. Tuy nhiên, đừng…

25+ Loại Sữa Hạt Cho Bé Giúp Tăng Cân và Thông Minh

Sữa hạt cho bé là một thực phẩm dinh dưỡng cung cấp nhiều canxi và đạm, đóng vai trò tích cực trong quá trình phát triển của…

25 món ăn tăng cân cho người gầy nhanh chóng, hiệu quả và dễ làm

25 Món ăn giúp tăng cân cho người gầy nhanh chóng và hiệu quả

Bạn muốn tăng cân và cần ăn nhiều hơn số calo cần thiết hàng ngày. Tuy nhiên, việc chọn các món ăn để tăng cân một cách…

Ngao Biển – Chìa khóa cho sức khỏe của quý ông

Ngao, một loại hải sản khác còn được gọi là nghêu hay nghiêu, thuộc họ ngao (Veneridae), không chỉ là một món ăn ngon mà còn có…