Tam cá nguyệt: 101 điều mẹ bầu cần biết để có một kỳ thai sản an toàn

Mang thai là một cuộc hành trình hạnh phúc nhưng cũng đầy thử thách đối với mẹ bầu. Để có một khoảng thời gian mang bầu trọn vẹn và chuẩn bị cho một quá trình vượt cạn hoàn hảo, mẹ bầu cần nhận biết và theo dõi những thay đổi của cơ thể trong tam cá nguyệt.

Tam cá nguyệt là gì?

Tam cá nguyệt (tiếng Anh là Trimester) là khoảng thời gian từ khi mang thai cho đến khi sinh nở. Trong suốt quãng thời gian này, mẹ bầu sẽ trải qua 3 giai đoạn quan trọng của thai kỳ:

• Giai đoạn 1: Tam cá nguyệt thứ 1 – 3 tháng đầu thai kỳ.
• Giai đoạn 2: Tam cá nguyệt thứ 2 – 3 tháng giữa thai kỳ.
• Giai đoạn 3: Tam cá nguyệt thứ 3 – 3 tháng cuối thai kỳ.

Hãy cùng tìm hiểu về những điều quan trọng trong 3 giai đoạn tam cá nguyệt này để mẹ bầu có thể thấy gắn kết đặc biệt và chuẩn bị cho cuộc gặp gỡ thiên thần nhỏ sau này.

Tam cá nguyệt thứ nhất – 3 tháng đầu thai kỳ (tuần 1 – 13)

Xem thêm : Bảng chỉ số cân nặng thai nhi theo tuần tuổi thai tiêu chuẩn

Mẹ ơi, chắc hẳn mẹ đã cảm thấy mãn nguyện và hạnh phúc khi biết mình mang trong lòng một sinh linh bé nhỏ. Tuy nhiên, đây là khoảng thời gian mẹ sẽ cảm thấy mệt mỏi nhất vì sự thay đổi của cơ thể như:

• Cảm thấy căng tức ngực.
• Buồn nôn hoặc nôn (ốm nghén), nhạy cảm với nhiều mùi mà trước đây tưởng chừng như bình thường.
• Tăng hoặc giảm cân.
• Mệt mỏi, đau nhức đầu, ợ nóng, đau bụng dưới.
• Tâm trạng dễ bị thay đổi.
• Bắt đầu thèm và ghét một số thực phẩm.
• Thay đổi thói quen tiểu tiện.

Tuy nhiên, tùy theo thể trạng mỗi người, mẹ sẽ có những thay đổi khác nhau trong giai đoạn tam cá nguyệt thứ nhất.

Sự phát triển của bé

• Ở 2 tuần đầu phôi thai hình thành và “làm tổ”, “tổ ấm” của bé được thấy rõ nhất vào tuần thứ 3.
• Vào tuần thứ 5, bé con của bạn sẽ giống một chú nòng nọc và hệ thống tuần hoàn bắt đầu hình thành, trái tim bắt đầu đập.
• Tuần 6, mũi, miệng, tai của bé bắt đầu hình thành; ruột, não bộ và tủy sống phát triển. Kích thước của bé từ 4-7mm.
• Tuần 7, bàn tay bàn chân bé tí xíu nhìn như những mái chèo đang hình thành và phát triển. Chiều dài của bé cưng từ 9-15mm.
• Tuần 8, hình thành hệ thần kinh nguyên thủy. Ống hô hấp của bé con bắt đầu nối dài từ họng đến hai lá phổi đang phát triển. Kích thước của bạn ấy khoảng từ 16-22mm.
• Tuần 9, hình thái cơ bản của bé hình thành, bạn có thể nhìn thấy cả dái tai của bé, đuôi chú nòng nọc cũng biến mất. Lúc này, chiều dài của bé thay đổi từ 23-30mm và cân nặng của mẹ cũng sắp tăng lên nhanh chóng.
• Tuần 10, đôi tay và đôi chân nho nhỏ không còn giống như mái chèo nữa mà đã có thể gập duỗi, móng tay và chân cũng bắt đầu hình thành. Chiều dài của bạn nhỏ lúc này sẽ từ 31-40mm.
• Tuần 11, những chồi răng nhỏ của bé đang xuất hiện bên dưới nướu răng.
• Tuần 12, những ngón chân có thể cong lại, não bộ phát triển mạnh mẽ hơn.
• Tuần 13, đây là tuần cuối cùng của tam cá nguyệt thứ nhất, tĩnh mạch và các cơ quan nội tạng của bé có thể nhìn thấy rõ qua da.

Những điều mẹ cần làm

Trong giai đoạn tam cá nguyệt thứ nhất, mẹ nên:

• Khám thai: Tuần 7-10 và tuần 12-13. Mẹ bầu sẽ được các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM kiểm tra cân nặng, huyết áp và có thể sẽ chỉ định siêu âm để theo dõi sự phát triển của thai nhi, xét nghiệm để phát hiện sớm các bệnh lý của mẹ và của con.
• Tính ngày dự sinh: Ở lần khám thai đầu tiên dựa vào siêu âm từ tuần 7-12, bác sĩ sẽ tính tuổi thai và cho mẹ dự đoán về ngày dự sinh chuẩn xác.
• Xét nghiệm sàng lọc: Trước khi sinh có thể xác định đúng đến 85% số mẹ bầu có thai nhi mắc hội chứng Down.
• Siêu âm độ mờ da gáy: Gần cuối tam cá nguyệt thứ nhất, từ tuần 11 đến 13 tuần 6 ngày, bạn cần siêu âm độ mờ da gáy kết hợp với xét nghiệm để bác sĩ có thể kiểm tra nguy cơ mắc phải hội chứng Down ở thai nhi và các bất thường khác.
• Tránh xa những thứ có thể gây ảnh hưởng đến bé: Mẹ nên hạn chế tiếp xúc với các bức xạ từ môi trường như sóng điện thoại, wifi; các thiết bị văn phòng; mùi sơn móng tay; thuốc nhuộm tóc; bia, rượu; thuốc lá…
• Dinh dưỡng: Chia nhỏ các bữa ăn, ăn đa dạng thức ăn. Lưu ý: mẹ bầu cần bổ sung đủ acid folic trong giai đoạn này để thai nhi có thể phát triển toàn diện. Hãy ăn những thực phẩm giàu axit folic như cam, khoai tây, bông cải xanh, măng tây, trứng, đậu, các loại rau lá xanh…
• Thận trọng trong việc sinh hoạt vợ chồng: Ở tam cá nguyệt thứ nhất, mẹ nên chú ý sức khỏe của mình và tình trạng của bé để có những quyết định về số lần sinh hoạt.

Tam cá nguyệt thứ hai – 3 tháng giữa thai kỳ (tuần 14 – 27)

Ở giai đoạn này, mẹ sẽ có những trải nghiệm đáng nhớ và cảm nhận sự phát triển của bé rõ ràng hơn. Tuy nhiên, mẹ cũng sẽ trải qua nhiều thay đổi về cơ thể như:

• Trên bụng xuất hiện một đường chạy từ rốn đến vùng kín.
• Xuất hiện các đốm da sẫm màu trên mặt và quầng thâm ở vú.
• Rạn da ở ngực, bụng, đùi, mông.
• Đau lưng dưới và vùng chậu.
• Chuột rút ở chân.

Mẹ bầu cũng có thể mắc phải các vấn đề như tiểu đường thai kỳ và thai lưu trong giai đoạn này. Hãy tìm hiểu thêm về những điều cần làm và sự phát triển của bé trong tam cá nguyệt thứ hai.

Sự phát triển của bé

• Tuần 14, bé của mẹ có thể mút tay, vận động cơ mặt do đã có các xung động thần kinh và thận cũng bắt đầu làm việc.
• Tuần 15, bé yêu lớn bằng quả táo, khi siêu âm mẹ có thể thấy giới tính của bé rõ ràng hơn.
• Tuần 16, bé to bằng quả bơ, da đầu được tạo hình và mẹ có cảm giác thai máy vì giờ đây bé biết cả “đi đường quyền”, bung đạp bằng đôi chân phát triển.
• Tuần 17, bé bắt đầu vận động lăn, lật và xoay nhiều hơn. Móng chân bắt đầu phát triển.
• Tuần 18, bé bắt đầu có khả năng nghe, hệ tiêu hóa cũng bắt đầu hoạt động. Bé dài khoảng 140mm.
• Tuần 19, lớp bảo vệ da của bé phát triển.
• Tuần 20, bé dài khoảng 260mm, bắt đầu thải ra phân su màu xanh đậm hoặc đen.
• Tuần 21, toàn thân của bé được bao phủ bởi một lớp lông tơ mềm giúp giữ chất gây trên da bé.
• Tuần 22, tóc và lông mày của bé được thấy rõ ràng hơn. Bé con trong tuần này có chiều dài khoảng 280mm.
• Tuần 23, vân tay và vân chân hình thành, mắt của bé bắt đầu chuyển động nhanh hơn, có những chuyển động đột ngột do xuất hiện nấc.
• Tuần 24, da của bé yêu bắt đầu xuất hiện các nếp nhăn rõ ràng hơn. Chiều dài của bé khoảng 300mm và nặng khoảng 630g.
• Tuần 25, khi nghe giọng nói của mẹ, bé biết cử động, đạp chân phản hồi lại âm thanh.
• Tuần 26, phổi phát triển và bắt đầu sản xuất surfactant. Bé dài khoảng 360mm trong giai đoạn này.
• Tuần 27, đây là tuần kết thúc của tam cá nguyệt thứ hai. Lớp mỡ bắt đầu xuất hiện, làm cho da bé mịn màng hơn, tóc trên da đầu phát triển hơn.

Những điều mẹ cần làm

Xem thêm : Tiểu buốt khi mang thai tháng cuối – Nguyên nhân và điều trị

Trong giai đoạn tam cá nguyệt thứ hai, mẹ nên:

• Khám thai: Tuần 14-18, tuần 19-23 và tuần 24-28.
• Dinh dưỡng: Bổ sung đầy đủ vitamin, protein, canxi, các thực phẩm giàu chất xơ và uống đủ nước.
• Theo dõi những thay đổi của cơ thể: Chăm sóc da và mái tóc, siêu âm 3D/4D và nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống.
• Tập thể dục trong thai kỳ: Tham gia các lớp yoga cho bà bầu hoặc tập sàn chậu với chuyên gia tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh.
• Đọc sách: Thai giáo là cách thai giáo hữu hiệu nhất để giúp phát triển trí thông minh của bé.
• Tiêm chủng phòng uốn ván: Để tránh vi khuẩn uốn ván xâm nhập trong lúc sinh nở và bảo vệ bé tại vị trí cắt dây rốn.

Tam cá nguyệt thứ ba – 3 tháng cuối thai kỳ (tuần 28 – 40)

Trong giai đoạn này, mẹ sẽ tiếp tục trải qua những thay đổi của cơ thể và mắc phải 9 thay đổi phổ biến trong tam cá nguyệt thứ 3 như ợ nóng, khó thở, rốn bị lồi, sưng các ngón tay, mặt và mắt cá chân, tê tay và tay yếu, muốn đi tiểu nhiều hơn, có cơn gò và một số tai biến sản khoa có thể xảy ra. Mẹ cũng cần chú ý đến sự chuyển dạ và chuẩn bị sẵn sàng cho quá trình vượt cạn.

Sự phát triển của bé

Trong giai đoạn này, bé của mẹ sẽ phát triển mạnh mẽ và hoàn thiện các cơ quan quan trọng:

• Tuần 28, mí mắt của bé mở 1 phần, lông mi bắt đầu xuất hiện. Bé nặng khoảng 1000g.
• Tuần 29, trong 3 tháng cuối của thai kỳ, bé cưng đá và duỗi người.
• Tuần 30, mí mắt bắt đầu mở to, tủy xương cũng bắt đầu sản sinh ra hồng cầu. Bé nặng khoảng 1300g.
• Tuần 31, đây là giai đoạn bé con tăng cân rất nhanh, hoàn thành những bước phát triển chủ yếu.
• Tuần 32, thai nhi nặng khoảng 1700g, bé bắt đầu tập thở.
• Tuần 33, đồng tử bé thay đổi kích thước phản ứng lại các kích thích của ánh sáng. Xương của bé đã chắc khỏe hơn.
• Tuần 34, móng tay của bé mọc dài hơn, bé nặng khoảng 2100g.
• Tuần 35, da của bé bắt đầu mịn màng hơn và có màu hồng.
• Tuần 36, mặc dù “tổ ấm” của bé chật hẹp hơn, nhưng mẹ vẫn có thể cảm nhận rõ các cử động của bé.
• Tuần 37, bé biết “quay đầu xe” di chuyển vào vùng xương chậu và sẵn sàng vượt cạn cùng mẹ.
• Tuần 38, móng chân dài ra, lông tơ rụng hết khỏi người và bé nặng khoảng 2900g.
• Tuần 40, đây là thời điểm vàng cho sự gặp nhau giữa mẹ và bé. Bé nặng khoảng 3400g và dài 480mm.

Những điều mẹ cần làm

Trong giai đoạn tam cá nguyệt thứ ba, mẹ nên:

• Khám thai: Đi khám thai thường xuyên hơn, 1 hoặc 2 lần/tuần từ tuần 34-40. Siêu âm 3D/4D để kiểm tra hình thái học thai nhi và nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống.
• Sắm đồ cho bé sơ sinh: Bắt đầu mua sắm đồ cho bé trong giai đoạn này.
• Tham gia lớp tiền sản: Học cách hít thở, giảm đau khi chuyển dạ, phục hồi sau sinh và chăm sóc bé trong những ngày đầu tiên.
• Tập đếm cử động thai: Mỗi ngày theo hướng dẫn của bác sĩ để cảm nhận sự hiện hữu và theo dõi thời điểm sẵn sàng chào đời của bé.
• Tiếp tục các bài thể dục: Không quá sức và ăn các thực phẩm đa dạng để đảm bảo cung cấp đủ năng lượng, đạm, vitamin, khoáng chất cho cả mẹ và bé.

Sau khi chào đón con ra đời, hãy không quên chăm sóc cho mẹ nữa. Thăm khám sức khỏe sau sinh để phát hiện và ngăn chặn kịp thời bất kỳ vấn đề nào và được tư vấn chăm sóc sàn chậu.

Nguồn: https://yeuconthongthai.com.vn
Danh mục: Mang thai