Lipid đóng một vai trò vô cùng quan trọng với cơ thể, không chỉ trong việc cấu trúc màng tế bào và dự trữ năng lượng, mà còn là môi trường dung môi cho việc hòa tan các loại vitamin trong chất béo và cung cấp năng lượng cần thiết cho cơ thể hàng ngày.
Lipid Là Gì?
Lipid là một hợp chất tồn tại trong các cơ thể sống. Mặc dù chúng thường được gọi là chất béo, nhưng chính xác hơn, lipid là một thuật ngữ chung để chỉ đến các hợp chất như chất béo, sáp, steroid và phospholipid.
Phân Loại Lipid
Lipid bao gồm nhiều loại hợp chất phức tạp như chất béo, sáp, steroid và phospholipid. Cụ thể:
- Chất béo là một dạng este của glycerol và axit béo, và được gọi chung là triglyceride. Chúng là dạng hợp chất quan trọng nhất thuộc nhóm lipid.
- Sáp là este của monoalcohol cao (≥≥C16) và axit béo (≥≥C16).
- Steroid là este của monoalcohol và gốc hydrocarbon chứa 4 vòng có chung cạnh với axit béo.
- Phospholipid là este của glycerol chứa 2 gốc axit béo và 1 gốc phosphat hữu cơ.
Lipid có thể được tìm thấy trong thực phẩm động vật và thực vật. Phần lipid có nguồn gốc từ thực vật bao gồm bơ thực vật, dầu tinh luyện, shortening, đậu nành, đậu lạc, và vừng. Phần lipid có nguồn gốc từ động vật bao gồm trứng, thịt, cá và các loại hải sản. Lipid từ nguồn động vật được gọi là mỡ, còn từ nguồn thực vật được gọi là dầu.
Vai Trò Của Lipid Trong Cơ Thể
Vai Trò Cung Cấp Năng Lượng
Lipid cung cấp năng lượng cho cơ thể và là một nguồn năng lượng không thể thiếu. Một phần lipid có trong tế bào não, đặc biệt là nhóm axit béo không no chuỗi dài như omega-3 và omega-6. Phospholipid là chất béo tạo thành vỏ miêlin bọc xung quanh dây thần kinh, giúp tăng cường hoạt động trí não và bảo vệ não khỏi suy giảm trí nhớ do tuổi tác. Ngoài ra, lipid còn tham gia vào cấu trúc màng tế bào.
Vai Trò Cấu Thành Các Tổ Chức
Lipid có vai trò quan trọng trong việc cấu thành các tổ chức trong cơ thể. Màng tế bào là một lớp mỡ được hợp thành từ lipid, cholesterol và glucolipid. Mô thần kinh và tủy não cũng chứa lipid và glucolipid.
Vai Trò Duy Trì Nhiệt Độ Và Bảo Vệ Cơ Thể
Lipid có vai trò ngăn chặn sự mất nhiệt dưới da, giúp cơ thể duy trì nhiệt độ hiệu quả. Nó không chỉ giữ nhiệt mà còn ngăn chặn lượng nhiệt từ bên ngoài truyền vào cơ thể. Trên thực tế, lipid không phân bố đồng đều trong cơ thể, chỉ chiếm khoảng 10% tổng trọng lượng, chủ yếu tập trung ở dưới da để dự trữ mỡ khi cần thiết. Ngoài ra, lipid cũng bảo vệ cơ thể khỏi các tác động tiêu cực của môi trường bên ngoài bằng cách bao quanh và bảo vệ các cơ quan nội tạng.
Vai Trò Thúc Đẩy Hấp Thu Vitamin Tan Trong Chất Béo
Trong cơ thể người, vitamin A, D, E và K không hòa tan trong nước, mà chỉ hòa tan trong chất béo hoặc dung môi chứa chất béo. Lipid có vai trò tạo môi trường dung môi để thúc đẩy quá trình hấp thu vitamin tan trong chất béo. Ngoài ra, lipid cũng làm tăng cảm giác no sau khi ăn các thực phẩm giàu lipid và tăng giá trị cảm quan của thức ăn (thức ăn có nhiều chất béo sẽ có mùi thơm và ngon hơn).
Xây Dựng Chế Độ Dinh Dưỡng Lipid Hợp Lý
Trong chế độ ăn hàng ngày, cần cân đối các loại thực phẩm giàu lipid. Xây dựng một chế độ ăn khoa học và hợp lý sẽ giúp cân bằng các chất dinh dưỡng và bảo vệ sức khỏe tối ưu. Nên ăn các loại hạt, mỡ cá, trứng, pho mát, bơ, hạt chia, dầu oliu, và dầu dừa để tận dụng tối đa vai trò của lipid trong cơ thể và bảo vệ sức khỏe cá nhân cũng như gia đình.
Lưu ý đặc biệt, không sử dụng dầu ăn đã bị oxy hóa sau khi nấu ở nhiệt độ cao, vì nó có thể tạo ra các gốc tự do gây mùi và có hại cho cơ thể. Hãy tránh việc tái sử dụng dầu nhiều lần khi chiên.
CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN
